Angst voor je paard_foto

Angst voor je paard: een taboe

In Persoonlijk, Psychologie by Marianne GloudemansLeave a Comment

Angst voor je paard: je praat er liever niet over. Toch is het een gevoel waar veel ruiters mee te maken hebben. In een serie van drie blogs ga ik op onderzoek uit naar het thema: angst voor paarden of paardrijden. Angst is een emotie die we allemaal kennen. Maar waar komt die angst precies vandaan? En vooral: wat kan je helpen om met je angst om te gaan?

Angst: een gevoel dat iedereen kent

Omgaan met paarden en paardrijden brengen een zeker risico met zich mee. Hoe goed je ook op de veiligheid let, soms heb je net in dat ene onbewaakte moment een kopstoot te pakken van je paard terwijl hij zijn slobber uit de emmer staat te eten. Of hoe stabiel je ook in het zadel zit, in een onvoorzien moment is daar dan die ene lompe bok die je nét niet kunt uitzitten, waardoor je ernaast ligt. Wat maakt dat de ene ruiter direct opstaat en zonder angst verder gaat waar hij gebleven is, terwijl de andere bang wordt om weer in eenzelfde situatie terecht te komen?

Ik verdiep me in angst voor paarden en paardrijden en kom er achter dat er niet slechts één soort angst bestaat. Angsten zijn vaak belangrijke aanwijzingen voor de levensthema’s of levensvragen waar je mee kampt.

Angst als basisgevoel

Geluk, liefde, verdriet, woede: allemaal gevoelens die horen bij het mens-zijn. Angst hoort daar ook bij. Angst is een gevoel dat we graag willen vermijden: het is onprettig, het haalt ons uit onze comfort-zone, we schamen ons als we ergens bang voor zijn. Toch is angst een heel belangrijk onderdeel van ons leven. Zonder angst zouden we moeite hebben met overleven.

Wat is angst?

Angst is een basale stressreactie die volgt op een signaal van gevaar uit de omgeving. De hersenen maken stofjes aan, die ervoor zorgen dat het lichaam in de hoogste staat van paraatheid komt. Wanneer je zelf sterk genoeg bent om het gevaar af te wenden kun je de strijd met de dreiging aangaan (vechten). Schat je het gevaar echter in als te groot, dan is het aan te raden uit de situatie te stappen: vluchten.

Het paard is hier een prachtig voorbeeld van. Angst voor het roofdier dat naar hem loert vanuit de bosjes, activeert zijn vluchtreflex. Het paard gaat ervandoor en blijft zo het azende roofdier voor: een heel nuttige overlevingsstrategie.

Angst is dus een basaal overlevingsmechanisme. Bij extreme vormen van angst kan verstarring optreden: men is dan als het ware ‘verlamd door angst’.

Angst: uit je comfort-zone

Angst ontstaat op het grensgebied van wat comfortabel voelt. Wanneer grenzen op het punt staan om overschreden te worden bijvoorbeeld. Op het punt dat een grens verlegd kan gaan worden ontstaat een spanningsveld: ‘ga ik deze nieuwe uitdaging aan, of houd ik het liever bij het oude?’ Iedere nieuwe stap, elk nieuw begin van een ontwikkelingsfase begint met deze alertheid (arousal). Psychotherapeute Monika Mehlem schrijft in haar artikel ‘Angst, Plädoyer für ein ungebliebtes Gefühl’: ‘Alleen wanneer we stil blijven staan, zijn we zeker. Zekerheid komt ten koste van veranderlijkheid’.

Als we ons willen ontwikkelen, moeten we nieuwe dingen uitproberen. Bij nieuwe situaties, bij leren, hoort onzekerheid. Angst is dan functioneel: het maakt ons ervan bewust dat we bezig zijn met het verleggen van onze grens. Het angstige gevoel maakt ons opmerkzaam en bewust van de stappen die we (moeten) zetten.

Angst voor je paard: een taboe

Wanneer je werkt met een paard, is een gezonde mate van angst heel toepasselijk. Paarden kunnen nou eenmaal voor mensen gevaren opleveren. Volgens Monika Mehlem (Psychotherapie mit dem Pferd, 2008, DKThR) is er echter in de in de relatie paard-mens vooral sprake van vele persoonlijke angsten die zorgen voor een onrealistische inschatting van situaties. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je bang bent om te veel van je paard te vragen, als je zelf gewend bent om je altijd aan te passen aan de behoeften van anderen.

Verwachtingen over ‘hoe het hoort’ spelen daarbij een belangrijke rol. In haar artikel in Amazone (augustus 2005) schrijft Miriam Nieuwe Weme dat veel ruiters die bang zijn, zich schamen voor hun angstgevoelens. Het helpt de ruiter daarbij zeker niet, dat angst door andere mensen niet wordt erkend. Als je bang bent, word je geacht je daar maar overheen te zetten. Dit is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ook in het boek ‘Tussen je oren, onder je cap’ wordt een hoofdstuk aan angst voor paardrijden gewijd. Schrijfster Afke Teunen: “Hoewel angst een natuurlijke emotie is, praten we er liever niet over. Je hoort niet bang te zijn voor je paard, hij is immers je beste vriend.”

angst voor je paard 3

Paardrijden: zoeken naar balans

Paardrijden is het voortdurend opzoeken van grenzen. Praktische grenzen als je jezelf in het paardrijden wilt verbeteren: je streeft doelen na. Je kan het verleggen van grenzen bij paardrijden echter ook op een symbolische manier zien. Zodra je op een paard stapt, verlies je je basiszekerheid: je staat niet meer met je beide eigen benen op de grond. Je geeft je over aan de bewegingen van een ander, groter dier. Paardrijden is het voortdurend wisselen van aanspanning en ontspanning. Het zoeken van een harmonie tussen onzekerheid en balans. Helemaal niet raar dat je een bepaalde spanning of angst voelt wanneer je op een paard stapt!

Volgende keer:

In mijn volgende blog 'Waar komt dat vandaan, angst voor je paard?' bespreek ik verschillende soorten angst die kunnen voorkomen als het om paarden of paardrijden gaat. In de laatste blog in deze serie Angst voor je paard (3) gaat het over het omgaan met je angst.

Bronnen

Monika Mehlem: Angst, Plädoyer für ein ungeliebtes Gefühl (Therapeutisches Reiten, 3/99 26. Jahrgang)

Miriam Nieuwe Weme: Angst (Amazone, augustus 2005)

Afke Teunen: Tussen je oren, onder je cap (Boekenbrouwers, 2018)

Psychotherapie mit dem Pferd - Beiträge aus der Praxis (Deutsches Kuraturium für Therapeutisches Reiten, 2008)

Image

Marianne Gloudemans

Redactie NatuurlijkPaarden.nl
Blogs  

Leave a Comment