paardenwelzijn verbetert door vrije beweging

Paarden horen niet in een box

In Gezondheid, Natuurlijk paarden houden, Natuurlijke gezondheid paard by Marianne GloudemansLeave a Comment

Staat jouw paard in een box? Hoe zorg je ervoor dat het welzijn van je individueel in een paardenbox gehouden paard op peil blijft? Conclusie van dit wetenschappelijke onderzoek: dat lukt je niet. De enige manier om het welzijn van je paard te waarborgen is door rekening te houden met zijn natuurlijke behoeften. Je paard heeft vrije beweging, interactie met soortgenoten en zo veel mogelijk vrije toegang tot ruwvoer nodig. Dat lukt niet in een paardenbox.

Voor deze Natuurlijk Paarden blog las ik het artikel ‘Housing horses in individual boxes is a challenge with regard to welfare’. In het Nederlands: ‘Paarden huisvesten in individuele boxen is een uitdaging met betrekking tot welzijn’. Dit wetenschappelijke onderzoek werd in augustus 2019 gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Animals.

Apart staan in een paardenbox verhoogt de kans op stalondeugden als luchtzuigen en weven. Paarden die in een individuele box worden gehuisvest vertonen vaker agressief gedrag naar mensen en stress gerelateerd gedrag. Bovendien zijn ze, naarmate ze langer in een paardenbox leven, vaker apathisch. Dit artikel onderstreept maar weer: je paard hoort niet in een box.

Leven in een paardenbox

Paarden worden vaak gehouden in een box. Veel mensen denken dat ‘het zo hoort’ om een paard hele dagen individueel in een paardenbox te stallen.

Het is vooral superhandig voor jou als paardeneigenaar: je paard staat immers altijd direct klaar. Hij wordt niet al te vies, je hebt geen last van vervelende andere paarden als je hem wilt pakken en het voeren is gemakkelijk: deurtje open, voer erin, deurtje dicht.

Tot zo ver de voordelen. Want wat betekent het voor je paard zélf om het grootste gedeelte van de dag in zijn uppie in een hokje te staan?

Paarden horen niet in een paardenbox

Als paardenhouder bepaal jij hoe je paard leeft

Je paard heeft zelf geen keuze als het gaat om zijn leefomgeving. Jij bepaalt hoe het leven van je paard eruitziet. Als paardenhouder schep jij dus de voorwaarden van de leefomgeving van je paard.

Jij besluit om je paard te stallen in een paardenbox, om hem op een paddock te zetten of om hem in een kudde in een buitenhuisvesting te houden. Het is jouw beslissing over welke ondergronden je paard de hele dag loopt, hoeveel en welk voer hij krijgt, of hij contact heeft met soortgenoten en hoeveel beweging hij krijgt.

Paardenwelzijn van paarden in een paardenbox meten

Iedere paardenhouder wil dat zijn paard zich goed voelt. Je paard zit goed in zijn vel als hij in zijn natuurlijke behoeften kan voorzien en vrij is van pijn en andere ongemakken.

De onderzoekers die het artikel 'Housing Horses in Individual Boxes Is a Challenge with Regard to Welfare' schreven, willen paardenwelzijn meetbaar maken. Zij stellen: "Hoe beter je paard zich aanpast aan zijn leefomgeving, des te beter het gesteld is met zijn welzijn".

Hoe gaat je paard om met zijn omgeving? In hoeverre is hij in staat om op een gezonde manier te reageren op wat er in zijn leefomgeving gebeurt? Om te onderzoeken hoe het met het welzijn van een paard gesteld is, is het belangrijk om te kijken hoe succesvol je paard zich kan aanpassen aan zijn omgeving.

Hoe meet je dit? Uit eerder wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat het huisvesten van sportpaarden in aparte boxen kan leiden tot vier probleemgedragingen. Individuele opsluiting kan stereotiep gedrag, agressief gedrag naar mensen, teruggetrokken gedrag (apathie, niet reageren op de omgeving) en gestrest gedrag veroorzaken.

De onderzoekers hebben daarom deze vier gedragsindicatoren gekozen om te bepalen hoe het met het welzijn van het boxpaard gesteld is. Hieronder ga ik wat dieper op allevier deze indicatoren van paardenwelzijn in.

paard in box gedragsprobleem

Stereotiep gedrag: luchtzuigen, weven

Je kent ze vast wel: de paarden die de hele dag heen en weer staan te bewegen voor de tralies van hun box. Of de paarden die ieder beschikbaar randje met hun tanden vastgrijpen en op een spastische manier een hap lucht naar binnen zuigen. Paardenhouders noemen deze gedragingen vaak ‘stalondeugden’.

Dieren die in gevangenschap worden gehouden, laten vaak gedrag zien dat niet ‘normaal’ is voor hun soort. Dit wordt ‘stereotiep’ gedrag genoemd. Met stereotiep gedrag wordt bedoeld  gedrag dat steeds wordt herhaald zonder direct nut voor het paard. Luchtzuigen, kribbebijten en weven zijn hier voorbeelden van.

De oorzaak van gedrag als luchtzuigen en weven kan gezocht worden in frustratie. Deze paarden komen iets belangrijks tekort. Een paard dat zijn behoeften aan sociaal contact, vrije beweging en toegang tot ruwvoer niet kan vervullen, heeft meer kans om stereotiep gedrag te laten zien. Hoe meer stereotiep gedrag een paard laat zien, des te slechter is het gesteld met het paardenwelzijn.

luchtzuigen kribbebijten en weven

Agressief gedrag naar mensen

Komt dit je bekend voor? Je loopt met je armen vol poetskoffer, zadel en hoofstel richting de box van je paard. Je legt je spullen neer, maakt de deur van de paardenbox open en je paard legt zijn oren in zijn nek. Bij het opzadelen begint hij naar je hand te happen zodra je de singel wilt vastmaken of hij begint stevig tegen de boxwand te trappen.

Dit soort gedrag valt onder agressief gedrag, gericht op mensen. Het kan erop wijzen dat je paard ergens pijn heeft. Ook kan het duiden op een slechte paard-mens verstandhouding. Uit agressief gedrag naar mensen kan blijken dat het met het welzijn van je paard niet goed gesteld is.

Apathie: niet reageren op de omgeving

Ken je het teruggetrokken type paard? Paarden die in hun box voor zich uit staan te staren, met hun hoofd op gelijke hoogte als hun schoft en onbeweeglijke oren en hoofd. Schijnbaar lusteloos reageert dit paard vaak niet eens op het aangeboden voer.

Mensen die de dag op deze manier doorbrengen, worden al snel bestempeld als ‘depressief’. Ook voor paarden betekent het niet reageren op wat er in de omgeving gebeurt dat er iets mis is met het welzijn.

apathisch paard zonder sociaal contact

Stressgedrag

Je kunt een gespannen paard herkennen aan het alerte postuur. Normaal gesproken is een paard niet voortdurend in een staat van verhoogde alertheid. Is dat wel zo, dan wordt dat ‘hypervigilant’ genoemd. Dit betekent dat het paard constant overgevoelig is voor alles wat in zijn omgeving gebeurt. Alle prikkels komen voortdurend binnen.

Dit leidt tot stress gerelateerd gedrag: je paard reageert niet normaal op wat er in zijn omgeving gebeurt. Hij houdt tot in extremen in de gaten wat er in de wijde omgeving gebeurt en heeft alleen daar aandacht voor. Deze constante staat van opwinding heeft uiteindelijk een slechte invloed op de gezondheid (zowel psychisch als lichamelijk).

Aanpassen van huisvesting en management: werkt dat?

Als je bovenstaande hebt gelezen, zou je denken dat paarden houden in een box allang niet meer acceptabel zou zijn. Niks is minder waar. Nog altijd worden de meeste (sport)paarden in paardenboxen gehuisvest. Ervan uitgaande dat je als paardenhouder toch het beste wilt voor je paarden, kun je je de volgende vraag stellen.

Kun je als paardenhouder iets doen om het welzijn van je paard te verbeteren als je je paard in een box huisvest?

De onderzoekers die het artikel 'Housing Horses in Individual Boxes Is a Challenge with Regard to Welfare' schreven, vroegen zich af of er huisvestings- en managementsfactoren zijn die het welzijn van boxpaarden kunnen verbeteren.

Het idee van de onderzoekers was om aan de hand van hun onderzoeksresultaten handvatten te kunnen bieden aan paardenhouders. Zo kan er een richtlijn worden opgesteld om individuele paardenhuisvesting in boxen paardvriendelijker te maken.

De onderzochte huisvestings- en managementsfactoren

Er is gekeken naar 12 factoren, onderverdeeld in 4 groepen. De eerste groep omvat de omstandigheden in de paardenbox:

  • het soort strooisel in de box (stro/ander strooisel);
  • de aanwezigheid van tralies tussen de paardenboxen;
  • de tijd dat het paard in de onderzoeksperiode in een paardenbox stond met een raam naar buiten.

Ten tweede is gekeken naar de invloed van

  • de hoeveelheid krachtvoer en ruwvoer;
  • de hoeveelheid maaltijden per dag (3 of 4).

De derde categorie is de soort paardensport die beoefend wordt:

  • eventing;
  • dressuur;
  • springen.

Als vierde is de mate waarin het paard lichamelijke beweging krijgt bekeken:

  • hoeveel uur per week werd met het paard getraind;
  • of er werd gelongeerd;
  • of het paard beweging kreeg in een stapmolen.

Ook het geslacht en de leeftijd van de paarden zijn meegenomen in de analyses.

Paarden horen niet in een paardenbox

De geobserveerde paarden

In totaal zijn 187 sportpaarden geobserveerd gedurende 50 niet-opeenvolgende dagen. De totale onderzoeksperiode duurde 9 maanden.

De paarden werden allemaal gehouden in een individuele box van 9 vierkante meter en hadden geen toegang tot paddocks of een weide. Dit was de normale situatie van deze paarden, ze zijn dus niet speciaal voor dit onderzoek in een box gehuisvest.

De observator is een getrainde etholoog die alle paarden steeds 5 keer per onderzoeksdag heeft gecheckt op de bovenstaande vier gedragingen.

Op deze manier kan goed gekeken worden naar het ‘aanhouden van een mentale toestand’. De onderzoekers konden met andere woorden conclusies trekken over hoe het met het welzijn van de paarden gesteld was.

Conclusie: paardenwelzijn is slecht te waarborgen in een box

De precieze analyses en berekeningen zal ik je besparen. Je kunt ze uiteraard nalezen in het oorspronkelijke artikel, zie de link onderaan deze blog. Op basis van de resultaten van de analyses komen de onderzoekers tot de volgende conclusies.

Zijn er factoren die het welzijn van paarden die individueel in een box worden gehouden toch kunnen verbeteren?

Het antwoord is duidelijk: 'nee'. De hoofdconclusie van dit artikel is dat de meerderheid van de onderzochte factoren geen effect had op de vier soorten gedragingen stereotiep gedrag, agressiviteit naar mensen, apathie en stress gerelateerd gedrag.

Dit wijst erop dat er drastischer veranderingen nodig zijn in de leefomstandigheden en het management om het welzijn van paarden te verbeteren.

Kortom: het paard moet naar buiten, voor vrije bewegingsruimte en sociaal contact met soortgenoten.

sociale interactie paardenwelzijn

3 factoren die het leven in een paardenbox een klein beetje beter maken (maar niet voldoende)

De onderzoekers kwamen erachter dat maar drie factoren een welzijn verbeterend effect op de voor dit onderzoek geobserveerde, individueel in een paardenbox gehuisveste paarden hadden. Stro als strooisel, een open raam naar buiten en een verminderde hoeveelheid krachtvoer leken voordelen te hebben, maar de effecten waren beperkt.

  • Stro als bodembedekking in de paardenbox zorgt ervoor dat het paard wat kan onderzoeken, kan gaan liggen en wat te knabbelen heeft. Dit vermindert frustratie en mogelijk ook pijn.
  • Een open raam naar buiten zorgt ervoor dat het paard andere paarden kan zien. Dit kan agressief gedrag naar mensen wat verminderen. De onderzoekers wijzen er echter op, dat het zorgen voor een open raam naar buiten niet voldoende is om het paardenwelzijn op een acceptabel niveau te brengen.
  • Het verminderen van de hoeveelheid krachtvoer lijkt stereotiep gedrag als kribbebijten te verminderen. Dit komt waarschijnlijk doordat het paard minder last heeft van maagzuur. Maagzuur komt veel vrij bij het voeren van krachtvoer en kan leiden tot irritatie van het spijsverteringsstelsel van het paard. Dit kan vervolgens weer leiden tot stalondeugden.

stro als strooisel in paardenbox

Huisvesting in een paardenbox: meer kans op gedragsproblemen

Heb jij je paard gehuisvest in een paardenbox? Zo beroof je hem van vrije bewegingsruimte, sociale interactie met soortgenoten en (in mindere mate) de toegang tot ruwvoer. Dat zijn juist drie belangrijke levensbehoeften van het paard als soort.

De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is: hoe langer een paard individueel in een paardenbox leeft, des te meer kans hij heeft op aanhoudende apathie: hij gaat steeds minder op zijn omgeving reageren.

Paarden die grote delen van de dag in hun eentje in een paardenbox staan zullen naarmate ze meer tijd op deze manier gehuisvest worden, steeds meer gedrags- en lichamelijke problemen laten zien.

Het welzijn van paarden kan alleen gewaarborgd worden wanneer ze vrij kunnen bewegen, sociaal contact kunnen hebben met soortgenoten, en zo vaak mogelijk de beschikking hebben over ruwvoer.

Alleen op deze manier kun je als paardenhouder tegemoetkomen aan de specifieke lichamelijke en gedragsbehoeften van je paard.

paard in paardenbox niet goed voor paardenwelzijn

Schokkende resultaten

Wat ik schokkend vind om te zien is dat de observator van de paarden in dit onderzoek bij meer dan 40% van alle 187 paarden agressief gedrag heeft waargenomen.

Dit varieerde van ‘eenvoudig’ agressief gedrag als het oren in de nek leggen tot serieuze agressiviteit, een lichamelijke aanval in de vorm van een beet of een trap. 40 procent! Daarnaast vertoonde ook nog eens 33% van de onderzochte paarden stereotiep gedrag als kribbebijten of weven.

Waarom houden paardenhouders hun paard met alle kennis van paardengedrag die er tegenwoordig beschikbaar is toch nog in een paardenbox? Op deze vraag krijg je 9 van de 10 keer het antwoord: “er is geen wetenschappelijk bewijs dat het slecht is voor een paard om langdurig in een box te staan”.

Hier klopt niks van. Het is namelijk wél wetenschappelijk onderbouwd dat het welzijn van je paard lijdt onder huisvesting in een box. Niet alleen dit onderzoek toont aan dat een paard niet gebaat is bij eenzame opsluiting in een paardenbox.

Alleen al een blik op de uitvoerige literatuurlijst bij dit artikel wijst uit dat er al veel onderzoek is gedaan naar het negatieve effect van individuele paardenhuisvesting in boxen op paardenwelzijn. Waarom staan dan zoveel paarden nog altijd dagelijks in hun eentje in een paardenbox?

En wat doe jij na het lezen van dit artikel?

paarden hebben vrije beweging en sociaal contact nodig

Bron

Housing Horses in Individual Boxes Is a Challenge with Regard to Welfare door Alice Ruet, Julie Lemarchand, Céline Parias, Núria Mach, Marie-Pierre Moisan, Aline Foury, Christine Briant en Léa Lansade. Gepubliceerd in Animals op 28 augustus 2019.

Animals (ISSN 2076-2615) is een internationaal peer-reviewed open access tijdschrift dat volledig is gewijd aan dieren, inclusief zoölogie en veterinaire wetenschappen, maandelijks online gepubliceerd door MDPI.

Link naar het volledige artikel online: https://www.mdpi.com/2076-2615/9/9/621

Meer lezen?

Laat je inspireren door paarden in de natuur! Lees de blog: Wat wilde paarden ons leren over paarden houden'.

Met weinig ruimte toch een uitdagende paardenhuisvesting bieden? Lees meer over de mogelijkheden van het Paddock Paradise systeem in deze blog.

Tip voor je paard

Hilton Herbs Easy Mare en Calm & Collected Gold

Kruiden kunnen je paard bij stress en hormonale disbalans ondersteunen.  Ken jij de pure kruidensupplementen van Hilton Herbs al?

Calm & Collected is een smakelijk kruidensupplement speciaal voor paarden die ondersteuning kunnen gebruiken bij onrustig gedrag, stress en het behoud van een gezond zenuwstelsel.

Image

Marianne Gloudemans

Redactie NatuurlijkPaarden.nl
Blogs  

Leave a Comment