Buitenkijken bij: Paddock Paradise JankesParadys

Natuurlijk Paarden kijkt op afstand mee in het prachtige Paddock Paradise JankesParadys van Joop en Annemarieke Kukupessy in Vledderveen. Annemarieke schrijft over het ontstaan van de actieve paardenhuisvesting voor hun Friezen Janke en Tamar én deelt alle nieuwe ideeën die opborrelen en in uitvoering worden gebracht. Een verhaal vól inspiratie voor de aanleg van je eigen paardenparadijs! 

DE BEWONERS VAN ONS PADDOCK PARADISE

Ons Paddock Paradise JankesParadys is vernoemd naar mijn Friese merrie Janke, mijn eerste paard, die mijn droom die ik van kinds af aan had, deed uitkomen. Ze is ruim 24 jaar en ik heb haar vanaf 2010. Alles wat ik weet over paarden, heb ik van haar geleerd. Ik heb het dan niet alleen over het rijden maar ook over het mentaal omgaan met een paard. Het is een Fries en daarvan zeggen ze dat die ‘koel in de kop’ zijn. Janke bleek dit echter niet en is qua karakter een echt vuurpaard.

Janke heeft tot augustus 2017 op een pensionstal gestaan en is toen naar huis gekomen. Ze geniet nu van haar welverdiende pensioen in het voor haar aangelegde paradijs en wij genieten mee.

De vele fysieke klachten die ze had, zijn drastisch afgenomen! Ze heeft nooit meer rotstraal gehad, heeft geen vocht meer in haar benen en is fitter dan ooit. Ik deed loswerk en grondwerk met haar zoals dubbele lijnen en reed haar recreatief. Af en toe maken we nog een bosrit in het Vledderbos dat direct voor onze deur ligt, heerlijk!

TAMAR KOMT ERBIJ

In maart 2018 is, mijn nu vijfjarige Friese merrie, Tamar aan de kudde toegevoegd. Zij was drachtig toen we haar kochten en is in mei 2018 bevallen van een hengst, Himme. Tamar hebben we heerlijk buiten laten bevallen, op de door haar zelf uitgekozen plek op het zand, in de luwte van de inloopstal met Janke erbij die haar natuurlijke taak, van oppas op afstand, vervulde.

En iedereen maar vragen wanneer we haar op stal gingen zetten met een dik pak stro erin. Himme is begin van dit jaar verhuisd naar een andere plek waar we hem regelmatig opzoeken. Het is de bedoeling om hem volgend jaar te laten keuren. Met Tamar ben ik nu lekker aan het werk en ik zie wel wat de toekomst voor ons brengt.

Langs de track een bloeiende bloemenrand

VOEDING EN DAT WAT DE NATUUR GEEFT

Onze paarden voeren we zo natuurlijk mogelijk en laten we mee-eten met de seizoenen. We hebben veel, voor paarden eetbare, planten en bomen op ons erf en binnen ons Paddock Paradise JankesParadys.  Ze kunnen hier zelf van eten of we snoeien het voor ze en biedt het ze aan. Er staat o.a. schietwilg, boswilg, els, linde, berk, meidoorn, bottelroos, zwarte bes, framboos, hyssop, melisse, tijm en munt. En natuurlijk staan er de wel bekende ‘onkruiden’, zoals paardenbloem en brandnetel, die heel erg gezond zijn.

Aan de voorkomende onkruiden kun je ook zien hoe het gesteld is met de bodem. We laten de eetbare onkruiden ook groeien. Als het er teveel worden, zorgen we ervoor dat ze niet in bloei komen. Aan wat de paarden aan vegetatie eten, kun je ook goed zien waaraan ze op dat moment behoefte hebben. Ze weten zelf heel goed wat ze nodig hebben.

We monitoren zo onder andere de gezondheid van de paarden. De drie zeer giftige esdoorns hebben we met pijn in onze harten omgehaald. Eén stond er binnen het Paddock Paradise en de andere twee er vlak naast. Eventuele  giftige onkruiden als hondsdraf, kruipende boterbloem en jacobskruid, wieden we zoveel mogelijk handmatig. Onze ervaring is wel dat wanneer de paarden voldoende gezonde dingen te eten hebben en er veel afwisseling is, ze de rest laten staan.

Een wilgenlaantje in ons paddock paradise

RUWVOER OP JANKESPARADYS

Janke en Tamar krijgen onbeperkt suikervrij paardenhooi. Het is hooi van goede kwaliteit, van onbespoten land, niet kunstmatig bemest en het gras heeft helemaal uit kunnen groeien. Ze worden hier niet te dik van. Het is de uitdaging de cirkel, van ‘aanvallen op eten en dooreten tot het op is’, te doorbreken. Dit betekent dat ze de innerlijke rust moeten krijgen dat er altijd eten is en ze het dus niet achter elkaar op hoeven te eten omdat er daarna weer een paar uur niets is.

Op dit moment staan onze paarden op rust in de inloopstal en we kijken uit op een vol hooinet. Daar komt bij dat paarden door blijven eten van hooi als het suikergehalte van het hooi te hoog is. De kwaliteit van het hooi is dus erg belangrijk.

WEIDES IN HET PADDOCK PARADISE

De weides gaan van maart tot en met juni dicht. Als alle grassen voldoende in bloei staan en voldoende zaad hebben kunnen laten vallen, mogen ze er 2 à 3 uur per dag op. Dit is ook afhankelijk van het paard. Janke heeft nog maar één zesde maalvlak en kan daardoor minder goed voedingsstoffen opnemen. Zij mag al eerder en langer op het gras. Een paar weken voor ze het gras op gaan, voeren we ze iedere dag wat uitgegroeid gras om ze hierop voor te bereiden. Janke krijgt daarnaast nog speciaal seniorenvoer en haar hooi knip ik in korte, voor haar behapbare, stukken. Tamar krijgt zo nodig een beetje biologische muesli en iedere dag een vitaminen- en mineralenbrokje.

Onze weides zijn ingezaaid met twee soorten biologische graszaadmengsels voor paarden om een zo groot mogelijke diversiteit te krijgen. Dit jaar hebben we voor het eerst twee stroken met bloemen- en kruidenmengsels ingezaaid en die zijn heel goed op gekomen.

Bloeiende akkerrand naast de track

Nu duimen dat de zaden van de uitgebloeide bloemen zich goed gaan verspreiden zodat er een nog grotere diversiteit aan, voor paarden, gezonde eetbare planten ontstaat.

SLIM GEBRUIK VAN DE MEST

We maken onze eigen compost van de paardenmest. We hebben drie mestbakken waarin we de mest laten vercomposteren. Twee keer per jaar brengen we de compost op het land, in het voorjaar en najaar.

In de maand april zaaien we de weides door. In 2018 hebben we lava opgebracht. Hier zitten heel veel goede voedingsstoffen voor de planten in en het verbetert de bodemstructuur. De grond wordt hier meer basisch door en daardoor gaan onkruiden dood. We gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen tegen onkruiden. Het land moet herstellen van jaren kunstmatige bemesting voordat er weer een gezond biologisch evenwicht is. Bepaalde onkruiden zullen vanzelf verdwijnen en met andere zullen we moeten leren leven. We zitten nu eenmaal op veengrond dat zuur is en daar hebben we het mee te doen! Wat betreft het afgrazen van de weides, doen we aan strookbegrazing. Op deze manier kunnen we het eenvoudig zo uitrekenen dat de paarden van juli tot en met februari wat te knabbelen hebben.

WORMMANAGEMENT

Bovendien krijgen de diverse stukken land op deze manier voldoende rust en daarmee verkleinen we de kans op een wormbesmetting. Om deze kans nog kleiner te maken, halen we twee keer daags de mest op. We vinden dit voor onszelf ook prettiger. De paarden worden overigens natuurlijk ontwormd tenzij chemisch ontwormen noodzakelijk is.

HET ONTWERP: PADDOCK PARADISE JANKESPARADYS

Dat we Janke thuis niet traditioneel zouden gaan houden, stond voor ons van meet af aan vast. Een nomade die van nature zo’n 30 kilometer per dag loopt, sluit je niet op. Het moest een Paddock Paradise worden! De totale oppervlakte van het paradijs is 6204 m2. We hebben eerst een goede tekening gemaakt op schaal van het beschikbare land met daarin de vaste elementen die blijven zoals bomen.

We hebben veel bomen binnen het leefgebied van de paarden waar ze in de zomer in de schaduw kunnen staan en in de winter beschutting kunnen zoeken. Hier zijn ook eiken bij. In de herfst treffen we voorzieningen voor de opvang van eikels en blad.

INLOOPSTAL: BELANGRIJK ONDERDEEL VAN HET PADDOCK PARADISE

De inloopstal waren we al aan het bouwen dus dit was ook al een vast gegeven. De inloopstal staat de hele dag open. Dit vinden we een van de fijnste dingen van het op deze manier houden van paarden, ze kunnen zelf kiezen of ze binnen of buiten staan. Eigenlijk staan ze alleen binnen in de zomer en dan alleen op de heetste uren van de dag. Om die reden hebben we in de stal ook geen bodembedekking.

Naast de inloopstal is een verharde verzorgplaats waar ik de paarden opzadel, poets, waar ze worden bekapt en alle andere dingen doe waarbij je een paard graag even apart wilt hebben. Ook voor je eigen veiligheid is het fijn een dergelijke plek te hebben. Deze plaats staat voor de rest van de dag open voor de paarden.

TRACK, VOER- EN WATERPLAATSEN

Vervolgens hebben we de essentiële elementen van Paddock Paradise JankesParadys in de tekening opgenomen: de tracks en de voer- en drinkplaatsen.

De paarden hebben een totale lengte van 400 meter track die 3 meter breed is. Om de track is veel begroeiing, wilgen, berken, lindes, eiken en een stuk beukenhaag. Er zijn verschillende ondergronden waar ze op lopen, veen, zand, keien en bestrating. Op deze paden zijn ze altijd in beweging. Ze zijn dan echt op weg naar de volgende ‘attractie’. De attractieplekken zijn ruim genoeg voor de bewuste activiteit, eten, drinken, mesten, rollen, liggen, staan, rennen, bokken etc. Het lijkt of ze begrijpen waar de attractie voor bedoeld is, even los van de voer- en drinkplaatsen!

INRICHTING VAN DE INLOOPSTAL

In de inloopstal zijn twee voerbakken en twee verwarmde drinkbakken. De derde drinkbak komen ze tegen op de track. Voor allebei is hier ook een liksteen. We hebben er bewust voor gekozen ook voer- en verwarmde waterbakken in de inloopstal te maken. Enerzijds omdat Janke een paar keer per dag wordt bijgevoerd met een speciaal voer vanwege haar slechte gebit. We weten dan zeker dat zij het op heeft gegeten. Anderzijds tegen het bevriezen van het water in de winter. Wij wonen op het vlakke, Groninger platteland waar het erg koud kan zijn in de winter en het heel hard kan waaien.

We hebben ervaring met gesleep met emmers water in alle weersomstandigheden en dat is geen pretje, maar dat hoeven we paardenmensen niet te vertellen! Maar ook als er een paard ziek is en met een merrie met veulen en een hete zomer zoals vorig jaar, bleek dit een heel goed besluit. De verwarmde drinkbakken werken op een automatische thermostaat. Als de temperatuur beneden de vijf graden komt, worden de waterbakken en leidingen verwarmd. Heerlijk luxe! We hebben dit in de afgelopen winters ook echt nodig gehad dus we waren heel blij!

VOERPLAATSEN VOOR HOOI

Voor het hooi maken we gebruik van netten en zinken bakken die we verdeeld hebben over de tracks. We hebben drie zinken bakken en twee netten. Het is de bedoeling dat er binnenkort nog een derde hooinet bijkomt. Bij de plaatsbepaling van de hooibakken en -netten hebben we rekening gehouden met schaduw en zon. We willen dat ze altijd zelf kunnen kiezen. Het hooi krijgen ze altijd buiten tenzij het extreem weer is. Op dit moment is het in Groningen ‘blinde-muggen-tijd’ en ook nog eens boven de 30 graden. We geven ze dan, op het heetst van de dag, wat hooi binnen.

Voerplaats voor hooi in de track

UITDAGENDE EXTRA'S VOOR DE PAARDEN IN HET PADDOCK PARADISE

Tot slot hebben we de niet-essentiële dingen, de waardevolle extra’s, in de tekening van Paddock Paradise JankesParadys opgenomen. Alles gericht op het zoveel mogelijk laten bewegen van de paarden. Heerlijk creatief word je hiervan! De paarden komen op de track, naast hooi en water, een wilgenlaan en bottelroos  tegen, waar ze zelf van kunnen snoepen.

Er is nog een derde liksteen op een houten paal, een keienpad, er zijn veenstofplekken en zandplekken om te rollen en liggen, er is een vijver met daarom heen heuvels en paden die drie verschillende hoogtes hebben. We hebben hier ook sluippaadjes gemaakt en dat vinden ze geweldig! En ‘last but not least’ is er een wc voor de paarden. Deze werkt fantastisch! Hierover vertel ik later meer.

Liksteen op een paal in de track

Toen de tekening klaar was, zijn we begonnen met het realiseren van alles wat in de tekening stond, in dezelfde volgorde als waarin we de tekening hebben gemaakt, beginnende met de essentiële elementen. Op dit moment zijn alleen de bodembedekking van de rijbak, de overkapping aan de achterkant van de stallen en het derde hooinet nog niet gerealiseerd.

PAARDENWC

Recent waren we een paar dagen met graafwerkzaamheden bezig. Alles was niet in een dag af dus liepen de dames ’s nachts in hun gebied rond en kwam tijdelijke plekken met los veen tegen omgeven door heuveltjes. Wat bleek, de dames vonden dit een perfecte mestplek en ook de heuveltjes bleken in trek. Vrijwel alle mest lag op deze plek, heel handig bij het mest ophalen.

We hebben dus een definitieve wc gemaakt met daarin los veen en heuveltjes aan weerszijden en een doorgang aan de achterkant waardoor er weer een sluipweggetje ontstaat. Een voordeel is ook dat er hierdoor minder op de track wordt gemest waardoor de kans op een wormbesmetting kleiner wordt.

Paarden WC

EEN TERRASSENHEUVEL

Een vijver in Paddock Paradise JankesParadys was de grootste wens die we voor onze paarden in vervulling wilden laten gaan! Janke is gek op water en staat het liefst midden in een plas te maaien met alle vier haar benen. Tijdens bosritten is het niet de uitdaging haar door een plas water heen te krijgen maar eerder haar weer uit een plas water te krijgen.

Recent is deze wens in vervulling gegaan.

De pas aangelegde vijver

Uiteraard moest er ook een heuvel komen. Toen we aan het graven waren, kwamen we op het idee om de heuvel drie paden op verschillende hoogtes te geven. Als ze van de track naar de heuvel lopen, kunnen ze kiezen, het laagst gelegen pad gaat naar de vijver en het strandje, het middelste pad leidt naar het derde hooinet en het hoogst gelegen pad komt uit bij een plek waar ze heerlijk kunnen staan en rondkijken.

De net aangelegde hoogteverschillen

Alle drie de paden komen uiteraard uit op de track. Het is een succes! Bijkomend voordeel is dat hetzelfde stuk grond, door de paden op verschillende hoogtes, de paarden uitdaagt om er niet in een rechte lijn doorheen te lopen maar over alle drie de paden te trekken.

REGEN EN VEENGROND

Veel regen en veengrond zijn geen fijne combinatie. Veen wordt dan heel erg glad omdat het water er niet snel door heen zakt, zeker als de bodem verdicht is omdat de paarden erover lopen. Hier kwamen we achter toen we de eerste regenperiode in ons Paddock Paradise JankesParadys meemaakten op weg met een volle kruiwagen. Sommige plekken bleven echt te nat daar moesten we wat aan doen!

Ook wilden we dat de paarden, in zulke periodes, in ieder geval één voerplek hadden waar ze met droge voeten konden eten. Na wat op internet te hebben rond gekeken naar een duurzame en betaalbare oplossing, kwamen we op het idee hiervoor doorlaatbare kunststof pallets te gebruiken, ze in te graven en te bedekken met een flinke laag drainagezand. Ze liggen nu een aantal maanden en tot nu toe bevalt het uitstekend.

TIPS VOOR JE EIGEN PADDOCK PARADISE

Maak een goede tekening op schaal met alles wat er is en gaat komen. Dit is zo’n fijn houvast tijdens het maken van een Paddock Paradise. Je ziet dan ook veel sneller of het beter is dingen anders aan te pakken dan je had bedacht.

Een Paddock Paradise is juist geschikt voor kleine oppervlaktes! Vaak horen we het argument dat het niet te realiseren is als de leefruimte van de paarden niet groot is. Het gaat echter niet om het aantal m2 maar hoe je de beschikbare m2 benut.

Start eenvoudig! Leg eerst de tracks aan rondom de weide en op de andere plekken waar je dit wilt. Het gaat er namelijk in eerste instantie om dat de paarden meer gaan bewegen. Realiseer de hooiplaatsen en zorg voor water om te drinken. De rest volgt later wel.

Probeer de gedachte, dat gras het belangrijkste is binnen een Paddock Paradise, zo snel mogelijk los te laten. Dit is niet gemakkelijk maar doe je dit niet, dan is de kans groot dat je weer heel snel terugvalt op de traditionele manier van paarden houden door ze vooral veel gras te laten eten. Zo’n eenzijdig dieet is niet gezond voor paarden die van nature heel gevarieerd eten.

TOT SLOT

Wij zijn heel erg blij dat we besloten hebben onze paarden op deze manier te laten leven. Ze zijn zichtbaar gelukkiger, gezonder en hebben minder stress. Janke en Tamar kunnen in Paddock Paradise JankesParadys hun eigen keuzes maken, binnen of buiten staan, lopen, rollen of liggen, stappen, draven of galopperen zonder een hindernis tegen te komen waardoor ze niet verder kunnen. Op de momenten dat ze aan het werk moeten, doen ze dit graag.  We zijn heel blij dat we ze niet meer hoeven op te sluiten in een stal!