Wat heeft een paard nodig om gelukkig en gezond te zijn? Rust, reinheid en regelmaat, dat is wat je vaak hoort. Maar is dit wel zo logisch? Houden de meeste ’traditionele’ paardenmensen hun paarden niet juist zoals dit voor henzelf handig is? Want hoe de meeste gedomesticeerde paarden gehouden worden heeft helemaal niets te maken met hun situatie in het wild. Eens kijken wat we kunnen leren van wilde paarden.

De genen van een paard van nu zijn nog steeds hetzelfde als die van paarden die 4000 jaar geleden in het wild leefden. Als we kijken naar de gedragingen van deze wilde paarden, kunnen we veel leren over hoe we onze eigen paarden gezond en gelukkig kunnen houden.

Wat leren wilde paarden ons over paarden houden?

Natuurlijk zijn wilde paarden niet helemaal te vergelijken met onze gedomesticeerde paarden. Wilde paarden leven korter. Verwondingen die wij makkelijk kunnen behandelen kunnen voor paarden in het wild de dood betekenen. Maar we kunnen wel dingen leren van wilde paarden. Hoe we het leven van onze gedomesticeerde paarden kunnen verbeteren door zoveel mogelijk in hun natuurlijke behoeften te voorzien. Niet te denken vanuit onze behoeften en gemak, maar te denken vanuit de natuurlijke behoeften van het paard.

Deze vijf gedragingen van wilde paarden zijn van essentieel belang voor de mentale en fysieke gezondheid van onze paarden. Per gedraging geef ik suggesties voor hoe je dit kunt toepassen op je eigen situatie.

#1 Wilde paarden bewegen constant

Wilde paarden bewegen constant. Ze zijn op zoek naar voedsel, water en rustplekken. Hun verteringssysteem heeft zich aangepast op constant bewegen en eten. Om hun verteringssysteem optimaal te laten werken, zou een paard continu toegang moeten hebben tot ruwvoer en continu moeten kunnen bewegen. Bewegen helpt namelijk bij een goede vertering. Ook blijven paarden in het wild constant in beweging omdat ze dan minder makkelijk te vangen zijn door roofdieren. Vluchtgedrag – beweging – is de eerste verdediging van een paard. Een ander voordeel van het bewegen is het effect op de hoeven. Doordat ze op allerlei verschillende soorten grond lopen, slijten de hoeven natuurlijk af, zijn ze flexibel en hebben ze een goede bloedcirculatie.

Wat kun je doen om beweging te stimuleren?

• Maak je wei zo dat je paard uitgenodigd wordt om te bewegen. Denk aan een paddock paradise met tracks, voer ruwvoer in op meerdere plekken of zet de waterbak aan de andere kant van de wei.

• Voor hooi in meerdere kleine hoopjes in plaats van één grote hoop.

• Geef je paard dagelijks beweging.

• Laat je paard zonder ijzers lopen, als dit mogelijk is natuurlijk.

• Als je je paard in een groep houdt bewegen ze sowieso meer.

• Daag je paard uit met leuke hindernissen waar hij overheen moet om bijvoorbeeld bij het water te komen. Denk aan autobanden, balkjes of takken.

#2 Wilde paarden eten bijna continu ruwvoer

In het wild eten paarden van alles: prairiegras, takken, mossen, boomschors, bladeren, riet, planten en kruiden. Om deze verschillende voedselbronnen te vinden leggen ze dagelijks kilometers af. Een klein beetje eten hier, een klein beetje knabbelen daar en weer op zoek naar een ander lekker plantje. Het spijsverteringssysteem van een paard is er dan ook op gebouwd om meerdere kleine maaltijden per dag te verteren. Ze hebben een hele kleine maag en dunne darm en voedsel verlaat het lichaam snel weer via de achteruitgang. Ook maakt een paard constant maagzuur aan, in plaats van alleen als er iets verteerd moet worden. Voor een optimale gezondheid moet een paard dus altijd iets te knabbelen (en dus te verteren) hebben.

Wat kun je doen om je paard continu ruwvoer te laten eten?

• Voer elke dag veel ruwvoer. Zorg ervoor dat je paarden nooit langer dan een paar uur zonder iets te knabbelen staan. Ik voer zelf ’s nachts meestal ook wat stro. Dit eten ze lang niet zo snel op, zo hebben ze altijd iets te knabbelen.

• Kies krachtvoer met weinig graan, suiker en zetmeel. En maak je niet druk als je een keer een half uurtje later bent. Krachtvoer is bedoeld als aanvulling, als je voldoende ruwvoer geeft is er helemaal niets aan de hand.

• Gebruik slowfeeders en hooinetten. Er zijn allerlei soorten en maten beschikbaar, ga gewoon eens uitproberen wat voor jullie werkt.

• Wissel lekker af! Voer verschillende soorten ruwvoer, zaai kruiden in in je wei of maak een kruidenstrook. Zorg er wel voor dat je nieuwe dingen in kleine beetjes introduceert.

• Voer zo nu en dan takken aan je paarden, op de schors kunnen ze heel lang knabbelen. Let goed op welke wel en niet giftig zijn voor je paarden en introduceer in kleine beetjes.

#3 Wilde paarden eten meestal van de grond

Wilde paarden eten het grootste deel van de tijd met hun hoofd op de grond. Deze positie van het hoofd zorgt ervoor dat ze kleinere beetjes voedsel per keer in hun mond nemen, goed kunnen kauwen en het voedsel mengt beter met speeksel. Dit alles zorgt voor een goede vertering en minder risico op slokdarmverstopping en koliek. Hoe beter een paard voedsel kan verteren, hoe beter de voedingsstoffen worden opgenomen in het lichaam. Van de grond eten zorgt voor een correcte houding en gebruik van de mond, keel, kaken en slokdarm. Een paard kan zo het voedsel correct doorslikken en verder brengen naar de maag.

Wat kun je doen om je paard in zijn natuurlijke houding te laten eten? 

• De beste manier om je paard in de natuurlijke houding te laten eten is op de grond voeren.

• Gebruik een slowfeeder of hooinet op de laag grond. Denk hierbij aan bakken hooi met een rooster of net.

• Laat je paard lekker op de wei, als je paard tegen gras kan tenminste. Om te voorkomen dat je paard te veel gras eet kun je de wei opdelen in tracks of stroken.

• Voer je krachtvoer in bakken op de grond.

#4 Wilde paarden leven in kuddes

Paarden zijn zeer sociale dieren die in een kudde horen te leven. Ze zijn ook prooidieren en in een kudde vinden ze veiligheid en bescherming. Hoe meer paarden in de kudde, hoe meer ogen en oren mogelijk gevaar kunnen opmerken. Wilde paarden willen niet van hun kudde gescheiden worden, omdat de kans om opgegeten te worden dan zeer groot is. Verwijderd worden uit die kudde levert stress en kwetsbaarheid op.

Wat kun je doen om je paard zoveel mogelijk sociaal te laten zijn?

• Zet je paarden zoveel mogelijk in een groep. Dit hoeft echt niet te betekenen dat je ze bij elkaar in een box zet, maar laat ze in ieder geval samen lopen in wei of paddock.

• Zorg voor rust in de groep en kijk goed naar de samenstelling. Soms kun je bestaande groepen beter wat aanpassen, maar ga niet constant groepen veranderen en er nieuwe paarden bij zetten. Je kunt merries en ruinen eventueel apart houden om het risico op verwondingen te verkleinen.

• Als je maar één paard hebt, zorg dan echt voor gezelschap. Dit kan in de vorm van een pony of ezel, maar ook geiten of kippen zijn al beter dan niets.

• Geef je paard veel aandacht, jij bent ook gezelschap voor je paard.

• Als je paard alleen moet staan, bijvoorbeeld door een blessure, probeer de andere paarden dan in de buurt te laten.

#5 Wilde paarden communiceren met elkaar

Paarden communiceren op allerlei manieren met elkaar. Met geluidjes, lichaamstaal, geuren, oren, ogen, neus, staart en hun energie. Door hun natuurlijke vluchtinstinct is het heel belangrijk om te kunnen communiceren. Ook discipline bijbrengen, leiderschap tonen en grenzen aangeven doen paarden door middel van communiceren. Soms kan dit er best hard aan toe gaan, bijvoorbeeld door te bijten, dreigen, trappen en duwen. Een andere belangrijke vorm van communicatie is lichamelijk contact. Door elkaar te verzorgen en te groomen ontwikkelen ze een band en kweken ze onderling vertrouwen.

Wat kun je doen om in deze natuurlijke behoefte van je paard te voorzien?

• Gebruik lichaamstaal en let hierbij op dat je geen ‘roofdiergedrag’ vertoont, zoals onverwachte bewegingen of gewelddadig gedrag.

• Negeer de signalen van je paard niet, hoe subtiel ze ook zijn. Kijk naar ademhaling, oren, neusvleugels en ogen en luister naar je gevoel.

• Stel je paard gerust als hij je niet lijkt te begrijpen.

• Gebruik je stem om gedrag te bevestigen. De manier waarop je praat zegt alles voor een paard.

• Besteed veel tijd aan het groomen van je paard. Kriebel, poets, borstel en kroel. Maak dit een onderdeel van jullie dagelijkse routine.

We doen allemaal ons best

We doen allemaal ons best binnen de mogelijkheden die we hebben. Tijd, geld, ruimte en andere dingen spelen natuurlijk allemaal mee. Kijk zoveel mogelijk naar de natuurlijke behoeften van je paard en probeer hier zoveel mogelijk in te voorzien.

Geloof me, je zult zien dat je paard gelukkiger, relaxter en gezonder wordt. Ik heb zelf op allerlei verschillende pensionstallen gestaan, van grote groepsstalling tot zo’n stal waar de paarden maar één uur per dag in de paddock mogen. Hoe natuurlijker ik mijn paarden ging houden, hoe meegaander en makkelijker ze zijn geworden, en hoe minder ik de dierenarts op de stoep heb.

En natuurlijk hoeft dit niet te betekenen dat je meteen van stal wisselt. Het verschil zit hem al in kleine dingen, en jij kunt dat verschil maken voor je paard.

Niets missen van Natuurlijk Paarden? Tof! Volg ons op Facebook of meld je aan voor de nieuwsbrief.

Bron: EcoEquine