Mineralen in paardenvoer

De voeding van je paard bestaat maar voor een klein percentage uit mineralen, toch zijn ze super belangrijk. Zonder mineralen kan een paard geen vetten, eiwitten of koolhydraten opnemen, zouden spieren en zenuwen niet normaal functioneren en zouden de botten niet sterk genoeg zijn.

Mineralen helpen het bloed zuurstof door het lichaam te vervoeren, zijn belangrijk voor hormonen, aminozuren en de opname van vitaminen. Er is al veel onderzoek gedaan naar mineralen en hun functies, maar wat betreft paarden en mineralen is er ook nog heel veel wat we niet weten. Hoewel het om kleine hoeveelheden gaat, hebben paarden regelmatig een tekort aan mineralen.

Er bestaan zoveel verschillende mineralen in zoveel verschillende vormen, dat het best moeilijk is om je paard precies te voorzien in datgene wat hij nodig heeft. Daarnaast hebben sommige mineralen invloed op elkaar. Ook de opname van de verschillende mineralen verschilt nogal. Mineralen kunnen verbindingen maken in verschillende vormen, waarvan sommige vormen makkelijker opneembaar zijn dan anderen.

Twee groepen mineralen

Mineralen kunnen worden verdeeld in twee groepen, namelijk de micromineralen en de macromineralen. De micromineralen zijn in heel erg kleine hoeveelheden nodig en bestaan onder andere uit ijzer, zink koper en selenium. Macromineralen zoals calcium, fosfor, magnesium, sodium en chloride heeft een paard in grotere hoeveelheden nodig. In productsamenstellingen worden mineralen meestal weergegeven in hoeveelheid gram per kilogram, of in percentages.

Klaar voor het mineraalverhaal? Ga er maar even voor zitten dan.

Macromineralen

Calcium en Fosfor (Ca, P)

Calcium speelt een hele grote rol in de groei en het herstel van botten. De botstructuur van een paard bestaat voor ongeveer 35% uit calcium, maar calcium speelt ook een rol andere belangrijke functies zoals het samentrekken van de hartspier, temperatuurregeling en bloedstolling. Naarmate paarden ouder worden, kunnen ze moeilijker calcium opnemen.

Een belangrijke partner van calcium is fosfor. Fosfor is ook essentieel voor de groei en het behoud van gezonde botten, voor de tanden en allerlei celfuncties. Ook is fosfor erg belangrijk tijdens de dracht en zoogperiode van een merrie.

De verhouding van calcium tot fosfor is cruciaal. Symptomen van een tekort ontstaan als een paard niet minstens evenveel calcium krijgt als fosfor. Die 1:1 verhouding dient als ijkpunt, maar paarden kunnen zonder problemen veel meer calcium opnemen mits de basisniveaus kloppen.

Belangrijk om te weten is dat te veel fosfor in verhouding tot calcium (dus meer fosfor dan calcium) de calcium bindt en opname voorkomt. Dit geldt niet bij een omgekeerde situatie: te veel calcium heeft vrijwel geen effect op de opname van fosfor.

Natrium en Chloride (Na, Cl)

Natrium en chloride zijn verantwoordelijk voor de regulatie van lichaamsvloeistoffen van het paard en de geleiding van elektrische impulsen in de zenuwen en spieren. Ook zijn het de belangrijkste mineralen bekend als elektrolyten. Chloride is een essentieel bestanddeel van gal en is belangrijk bij het vormen van zoutzuur, een belangrijk onderdeel voor het afscheiden van maagzuur. Natrium en chloride samen vormen het welkbekende keukenzout.

Als onderhoudsbasis heeft een paard op zijn minst 0,25% zout nodig over zijn hele rantsoen, als een paard meer beweegt (en zweet) dan heeft hij minstens 0,75% zout nodig. Zout bestaat voor 39% uit natrium en voor 61% uit chloride. De exacte behoefte aan chloride is niet bekend, maar er wordt van uitgegaan dat een paard bij voldoende zout ook voldoende chloride binnenkrijgt. De meeste paardenvoeren bevatten minder van 0,1% natrium, wat minder is dan ze nodig hebben. Om dit aan te vullen kun je je paard toegang geven tot een zoutblok of los zout (opgelost in water of in een aparte voerbak). Je kunt beter geen zout toevoegen aan het voer, laat een paard zelf kiezen of hij extra zout tot zich wil nemen of niet.

Kalium (K)

Kalium is belangrijk voor de lichaamscellen en het evenwicht van zuren en basen in het lichaam. Ook wordt kalium beschouwd als elektrolyt.

De meeste paardenvoeders bevatten tussen de 1% en 4% kalium, genoeg om aan de behoefte van ongeveer 0,4% van het totale rantsoen te voldoen.

Als je paard veel beweegt is de kaliumbehoefte meeste 0,6% van het totale rantsoen.

Magnesium (Mg)

Ongeveer 60% van de opslag van magnesium vindt plaats in het skelet. Nog eens 30% wordt gevonden in de spieren, waar het een rol speelt in het samentrekken van de spieren. Magnesium is ook een belangrijke activator van enzymen. Het magnesiumgehalte van de meeste paardenvoeders ligt tussen de 0,1% en 0,3%, de magnesiumbehoefte van een paard is ongeveer 0,1% per dag. Magnesium wordt door een paard meestal voor 40% tot 60% opgenomen, met gebruik van toegevoegde voedingsbronnen zoals magnesiumoxide of magnesiumsulfaat is dit soms iets beter (tot ongeveer 70%).

Zwavel (S)

Zwavel is een essentieel bestanddeel van enkele aminozuren, B-vitaminen en andere belangrijke moleculen zoals insuline, heparine en een component van kraakbeen, bot, pezen en bloedvaten. De concentratie zwavel is het hoogst in hoeven en haar. Ongeveer 0,15% van het totale lichaamsgewicht van het paard is zwavel.

Ondanks dat het een belangrijk mineraal is, is de exacte zwavelbehoefte van het paard nog niet vastgesteld. De meeste paardenvoeders bevatten ongeveer 0,15% organisch zwavel, dat lijkt genoeg om in de dagelijkse behoeften te voorzien.

Niets missen van Natuurlijk Paarden? Tof! Volg ons op Facebook of meld je aan voor de nieuwsbrief.

Micromineralen

Selenium (Se)

Selenium en vitamine E functie helpen samen lichaamsweefsels te beschermen tegen schade door vrije radicalen die optreedt tijdens de omzetting van voedsel in energie. Samen fungeren ze als een afweermechanisme tegen schade aan celmembranen en enzymen. Selenium is een component van het enzym ‘glutathion peroxidase’, die de vorming van vrije radicalen tegengaat. Selenium is ook belangrijk voor de schildklier.

De basisbehoefte van selenium is 0,002 mg per kilogram lichaamsgewicht. Paarden hebben een lage tolerantie voor een teveel aan selenium. Hou hierbij rekening met dat ook de bodem (en dus in gras en hooi) ook selenium aanwezig is. Symptomen van te veel selenium zijn zweten, wankelen, koliek, diarree, verhoogd hartritme en verhoogde ademhaling. Een chronisch teveel aan selenium kan zorgen voor haaruitval en brokkelende hoeven.

Jodium (I)

Jodium is essentieel voor de synthese van schildklierhormonen die helpen om het metabolisme te reguleren. In tegenstelling tot andere mineralen die meerdere rollen hebben, is dit de enige bekende functie van jodium.

De geschatte dagelijkse behoefte van een paard aan jodium is  ongeveer 0,007 mg per kilogram lichaamsgewicht, afhankelijk van het niveau van het werk. Ook bij jodium is het belangrijk om op te letten dat een paard er niet te veel van binnen krijgt, let dus op met bijvoeren van supplementen die jodium bevatten, zoals zeewier. Vaak is in het overige rantsoen ook al jodium aanwezig.

De symptomen van een teveel of tekort aan jodium lijken erg op elkaar. De symtomen zijn onder andere een droge, doffe vacht, haarverlies, lusteloosheid, koudegevoelig en een lagere lichaamstemperatuur. Bij drachtige merries moet je extra goed opletten met dit mineraal.

Koper (Cu)

Koper is onderdeel van verschillende enzymen die betrokken zijn bij de synthese en het onderhoud van elastisch bindweefsel, melanine en de opslag van ijzer. Koper is ook betrokken bij de gezondheid en het behoud van cellulaire mitochondriën. De opname in de darm kan beïnvloed worden door de andere mineralen, zoals zink, ijzer, zwavel, selenium en cadmium, waardoor het enigszins moeilijk is te schatten hoeveel koper wordt gebruikt.

Omdat kopervergiftiging alleen optreedt bij relatief hoge niveaus in paarden, kiezen de meeste voederleveranciers voor een ruime hoeveelheid koper zodat in de behoefte van het paard wordt voorzien. Het exacte optimale kopergehalte in de voeding van paarden is nog niet vastgesteld.

IJzer (Fe)

Ongeveer 60% van het ijzer in het lichaam is betrokken bij het helpen van de rode bloedcellen om zuurstof door het lichaam te transporteren. De overige 40% is opgenomen in een zuurstofbindende eiwitten in de spieren en diverse enzymen.  De geschatte ijzerbehoefte van een paard is 0,8 mg per kilogram lichaamsgewicht.

De meeste voeders bevatten meer ijzer dan nodig. Ondanks dat slechts 15% van het aanwezige ijzer wordt opgenomen, is er zelden sprake van ijzertekort. Alleen bij ernstig of chronisch bloedverlies is een ijzertekort waarschijnlijk. Een ijzeroverschot is waarschijnlijker. IJzer wordt opgeslagen in verschillende weefsels, met name de lever, en wordt niet meer uitgescheiden. Een te hoog ijzergehalte kan ervoor zorgen dat andere mineralen minder goed opgenomen worden.

Niets missen van Natuurlijk Paarden? Tof! Volg ons op Facebook of meld je aan voor de nieuwsbrief.

Zink (Zn)

Het metabolisme van eiwitten en koolhydraten wordt bijgestaan door meer dan 100 enzymen met zink. De opname van dit mineraal wordt beïnvloedt door het niveau van vele andere mineralen, zoals koper en ijzer. Zink wordt gemiddeld slechts voor 5% tot 15% opgenomen.

De aanbevolen hoeveelheid zink is voor volwassen paarden 0,8 mg per kilo lichaamsgewicht, veulens hebben een hogere behoefte. Van zink wordt gedacht dat het een rol speelt bij de groei en het voorkomen van ontwikkelingsstoornissen en orthopedische aandoeningen, maar in hoeverre is nog niet zeker. Paarden zijn heel tolerant ten opzichte van hoge niveaus van zink. Onder normale omstandigheden treden geen symptomen op bij een grote hoeveelheid zink in de voeding. Naar de gevolgen van tekort aan zink is nog weinig onderzoek gedaan.

Mangaan (Mn)

Mangaan is belangrijk bij het verteren van vetten en koolkydraten en is nodig voor de vorming van kraakbeen. Er wordt nog gediscussieerd over de exacte hoeveelheid mangaan die paarden nog hebben, maar 0,8 mg per kilo lichaamsgewicht wordt over het algemeen gezien als voldoende. Mangaan is een van de minst giftige sporenelementen en er zijn geen gevallen van vergiftiging bij paarden bekend. Grote hoeveelheden mangaan kunnen wel invloed hebben op de opname van fosfor.

Kobalt (Co)

Kobalt is een belangrijk component van vitamine B¹², dus een tekort aan kobalt leidt tot een tekort aan B¹². Verder is er over kobalt niet zoveel bekend.

Gebaseerd op de hoeveelheden voor rundvee, wordt een minimum van 0,001 mg per kilo lichaamsgewicht aangehouden.

Er zijn nog geen tekorten of overschotten aan kobalt geregistreerd, en wetenschappers vermoeden dat dit niet gaat gebeuren.

Chroom (Cr)

Chroom, ook bekend als chromium, is nodig voor een goede werking van insuline en voor het handhaven van het bloedsuikergehalte. Daarnaast speelt het ook een rol bij de vetstofwisseling. Het zou belangrijk kunnen zijn voor paarden die gevoelig voor suiker of insulineresistent zijn.

Over chroom en paarden is verder weinig bekend. Bij mensen en rundvee zorgt het toevoegen van chroom voor een stimulans voor het immuunsysteem en helpt het grote pieken in insuline-activiteit voorkomen.

Niets missen van Natuurlijk Paarden? Tof! Volg ons op Facebook of meld je aan voor de nieuwsbrief.

Bron: The Horse 1, 2