Brokkelhoeven in de zomer: wat kun je daaraan doen?

Heeft jouw paard brokkelhoeven in de zomer? Het kan heel logisch lijken om de hoeven van je paard nat te maken als ze er brokkelig uit zien. Als je dat wilt doen om een ze een gezondere 'look' te geven, dan kan dat. Let echter op: voor de hoefgezondheid is het niet per se aan te raden om droge hoeven in een droge periode te weken. Een gezonde hoef krijgt stevigheid en flexibiliteit van binnenuit. Hoeven nat maken wanneer de leefomgeving juist 'hard' en droog is, heeft vaak een averechts effect.

Brokkelhoeven bevochtigen

Er worden veel tegenstrijdige adviezen gegeven bij droge, brokkelende hoeven. Hoeven invetten, eerst natspuiten dan invetten, niet invetten maar een hydraterende crème opsmeren. Hoeven in water zetten, speciale vocht vasthoudende schoenen: alles komt voorbij!

Uit angst voor brokkelende hoeven wordt er vaak snel gegrepen naar allerlei oliën, vetten en crèmes die bedoeld zijn om de hoeven ‘vochtiger’ te maken. Maar heeft dat wel zin? En wat kun je nou het beste doen wanneer je paard in de zomer brokkelhoeven heeft?

In deze blog ga ik in op de oorzaak van droge en brokkelende hoeven in de zomer en leg ik uit wat je eraan kunt doen.

Hoe vochtig moet een gezonde hoef zijn?

Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat de paardenhoef een constant vochtigheidsgehalte heeft. David Hood gaf er cijfers aan. De straal van een paardenhoef bevat gemiddeld 34,6% water, de zool 35,4% en de hoefwand 23%.

Wetenschappelijk onderzoek: vochtgehalte in de hoeven

Brian Hampson en Chris Pollitt deden aan de Australian Brumby Research Unit van de University of Queensland een onderzoek naar het effect van verschillende omgevingsomstandigheden op de mate van hydratatie in hoefwandweefsel van wilde paarden.

Ze bekeken ook het effect van kortdurend (2 uur) weken op het vochtgehalte in hoefwand- en zoolweefsel.

Voor het onderzoek werden 40 wilde paarden uit zeer uiteenlopende Australische leefomgevingen gebruikt en 6 quarters. De paarden leefden in drassig, moerasachtig gebied, een gedeeltelijk overstroomde leefomgeving of droog woestijngebied.

Het vochtgehalte van de hoefwand verschilt niet in verschillende leefklimaten

De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat het werkelijke vochtgehalte binnenin de hoefwand niet verschilde in de uiteenlopende leefomgevingen.

De hoefwand van paarden in een zeer droge leefomgeving is dus niet droger dan die van paarden die in moerasachtig gebied leven.

Zowel de leefomgeving als het weken van hoeven leidt niet tot een significant verschil in het vochtgehalte in de hoef. Het weken in water zorgde er wel voor dat het percentage vocht in de zool toenam.

De hoefwand neemt geen vocht op van buiten

Hampsom en Politt concludeerden dat de vochtigheid van de hoefwand van binnenuit wordt gereguleerd. Topische (van buitenaf) toepassing van vocht heeft geen invloed op het vochtgehalte in de hoefwand.

Vind je dit een opmerkelijk resultaat? Als je er even over nadenkt is het juist heel logisch. Paarden en paardachtigen passen zich van nature aan aride (zeer droog klimaat) omgevingen aan.

Ze hebben in de natuur geen behoefte aan het bevochtigen van hun hoeven om de hoefgezondheid te bevorderen. Er zijn simpelweg ook geen of nauwelijks mogelijkheden om de hoeven te bevochtigen.

Keratine zorgt voor een flexibele hoef

Het hoorn van de hoeven van je paard bestaat voor een groot deel uit het taaie eiwit keratine. Gezonde hoeven kunnen zich door dit eiwit zonder al te veel problemen aanpassen aan natte en droge omstandigheden.

Hoe wordt de vochtigheid in de hoef op peil gehouden?

Keratine is waterafstotend. Het binnenste deel van de  hoefwand kan daarom geen vocht opnemen van buiten. De hoeven van je paard worden van binnenuit gehydrateerd.

In vochtige omstandigheden laten waterstofbruggen van het keratinemolecuul los, waardoor de hoefkeratine flexibeler wordt. Dit is de reden waarom de hoeven van je paard tijdens het natte seizoen breder en flexibeler worden.

Aanpassen aan natte en droge omstandigheden

Dat is geen probleem of zelfs wenselijk als de grond vochtig is: zo werkt het hoefmechanisme op een nattere ondergrond beter.

Naarmate de omstandigheden droger worden, worden de losgemaakte waterstofbruggen weer verbonden en krijgt de hoefwand weer mechanische sterkte. Dit proces zorgt ervoor dat de hoeven van je paard met hardere oppervlakken kunnen omgaan.

Hoeven zijn ontworpen om zich probleemloos aan hun leefomgeving te passen. Mits ze van goede kwaliteit zijn en vocht niet overdreven of hardnekkig is.

Wat is een brokkelhoef?

Wat brokkelt er nou precies wanneer er wordt gesproken over brokkelhoeven? De stukken hoef die kunnen afbreken, zijn delen van de hoefwand die langer zijn gegroeid dan de zool van de hoef.

Hampson concludeerde in zijn onderzoek dat precies deze lange stukken hoefwand, net als de buitenste millimeter van de hoefwand, aanzienlijk droger zijn dan de hoefwand binnenin.

Bij een gezonde, goed bekapte hoef is de hoefwand nagenoeg gelijk aan de zool. De drogere hoefwand is er in dat geval dus niet.

Te lange hoefwand brokkelt af

In de zomer groeien de hoeven van je paard gemiddeld sneller dan in de winter. Wanneer het bekapinterval in de zomer niet wordt aangepast, groeit de hoefwand langer dan de zool.

Deze drogere wand zal sneller afbrokkelen. Dit hoeft echter geen probleem te zijn: precies het stukje dat toch al weg moest, brokkelt af.

Proefje: weken van de hoef

Om te testen of het weken van de hoef effect heeft, neem ik de proef op de som. Bij een paard dat aan bekappen toe was, knipte ik met de hoefkniptang een rand van de te lang gegroeide hoefwand weg.

Deze is al snel na het afknippen 'verdroogd' tot een opgekruld stukje stug hoefmateriaal.

We leggen dit stukje hoefwand een uur in een bakje water en kijken wat er gebeurt.

Na een uur halen we het stukje hoefwand uit het water en kijken of er verschil is in de flexibiliteit van het materiaal.

Wat je misschien verwacht had, was dat de afgeknipte strook hoefwand na het weken weer zijn oorspronkelijke vorm had aangenomen. Zoals je op de foto's ziet, is dit niet zo: de opgekrulde vorm is gebleven na het weken.

Wel was het niet-geweekte stukje veel taaier, terwijl het geweekte stukje wat buigzamer was. (Dat is lastig vastleggen op een foto.)

Het materiaal wordt dus wel wat flexibeler door het weken in water.

Bevochtigen van de hoef: wat is het voordeel?

De zool, de straal en het te lang gegroeide deel van de hoefwand nemen, in tegenstelling tot de binnenste hoefwand, wél vocht op van buiten. Dat is de reden dat de hoef tijdens natte winters zachter lijkt en tijdens een droge zomer harder.

Bekappen is gemakkelijker als de hoef niet steenhard is

Voor je hoefsmid of hoefverzorger kan er door het harde, droge hoefmateriaal soms bijna geen doorkomen meer aan zijn als hij of zij volledig met de hand bekapt.

Het kan daarom voor je hoefsmid prettig zijn om de hoeven te bevochtigen met water voorafgaand aan de bekapping.

De zool en straal van de hoeven van je paard nemen wat vocht op en worden daardoor flexibeler.

Zoals we net al in het huis-tuin-en-keuken-proefje zagen neemt de droge, te lange hoefwand ook wat vocht op. Deze is daardoor gemakkelijker te trimmen.

Hulpmiddel bij het bekappen in de zomer

Maakt de hoefsmid gebruik van bijvoorbeeld de Hoof Boss om machinaal te bekappen dan is het harde hoefmateriaal geen probleem.

Bevochtigen van de zool: het grote nadeel

Er zit echter ook een heel groot nadeel aan het bevochtigen van de zool van de hoeven van je paard tijdens een droge periode.

Wanneer de zool meer vocht bevat zal deze ook gemakkelijker slijten en kan hij té flexibel zijn voor de droge harde ondergrond.

Hierdoor kunnen sneller kneuzingen in de zool ontstaan (met eventueel een pijnlijke hoefzweer tot gevolg). Dit kan ervoor zorgen dat je paard gevoelig gaat lopen.

Het weken of bevochtigen van de hoeven van je paard werkt dan dus averechts. Je wilde de hoeven gezonder maken, maar het effect is dat ze minder goed bestand zijn tegen de droge leefomstandigheden van dat moment.

Wat te doen bij droge brokkelende hoeven?

Het is naïef te denken dat wij mensen slimmer zijn dan de natuur. Hoeven van buitenaf bevochtigen geeft meer risico’s dan voordelen.

Een gezonde flexibele hoef begint bij een gezonde basis. Deze bestaat uit een regelmatige bekapping (in de zomer misschien wat vaker dan in de winter) en voldoende beweging. Daarnaast is de voeding van je paard ook van invloed op de hoefkwaliteit.

Een veranderend voedingspatroon in de overgang van winter naar zomer (of andersom) kan effect op het hoornkwaliteit hebben.

Verschillende voedingsstoffen zijn noodzakelijk voor de vorming van gezond keratine: Vitamine C, Vitamine B8 (biotine), Zwavel, en omega vetzuren.

Brokkelhoeven voorkom je niet met hoefbevochtiging

Het is niet voor niets dat de hoeven van je paard in de zomer harder en compacter worden. Zij passen zich aan hun leefomgeving aan. Wanneer het natte seizoen weer aanbreekt, zullen ze wat breder en zachter worden.

Brokkelhoeven kun je niet voorkomen door de hoeven van je paard te bevochtigen. De hoefwand neemt geen vocht op van buitenaf.

Veel beter is om je paard in de zomer wat vaker te laten bekappen. Of om zelf te leren de hoeven van je paard bij te houden tussen de afspraken met je hoefsmid of hoefverzorger door.

Huisvesting en voeding: factoren die van invloed zijn op brokkelhoeven

Neem daarnaast de huisvesting en voeding van je paard eens onder de loep. Krijgt je paard voldoende beweging over verschillende ondergronden? En bevat de voeding van je paard genoeg bouwstoffen voor de aanmaak van keratine?

Je kunt je paard helpen met een natuurlijk voedingssupplement, zoals Hoof & Health van Hilton Herbs. Verwacht echter geen direct resultaat! Kruiden hebben een paar weken nodig om goed in het lichaam van je paard te worden opgenomen.

Conclusie

Hoewel het lijkt of je bij het bevochtigen van de hoeven van je paard direct effect hebt, is dit slechts een 'glanzend laagje' aan de buitenkant.

Het aanpassen van het bekapinterval, het verbeteren van het bewegingspatroon en goede voeding zorgen voor een duurzamer, lange termijn resultaat.