Dominantie de alpha mythe en haar drijvende onzin

Dominantie: de alpha mythe en haar drijvende onzin

In Natuurlijk paarden houden, Paardengedrag en communicatie by Suzy Deurinck48 Comments

Ze staan met z’n drieën in een round-pen: een jonge vrouw, haar paard en een wat oudere paardenman. Iedereen zegt dat hij precies weet hoe paarden zich voelen. De man is het type ruwe bolster, blanke pit: ervaren en versleten spijkerbroek. Paarden maken hem de pis niet gauw lauw en hij spreekt vloeiend paardentaal.

De jonge vrouw wil een goede band met haar paard en heeft gelezen dat een paard graag de veiligheid van de kudde ervaart. Hiervoor moet ze de alpha-merrie en de drijvende hengst naspelen. Precies zoals in het wild.

De oudere man legt haar uit hoe ze paardentaal spreekt. Met paardentaal krijgt ze respect en liefde van haar paard. De man vertelt de vrouw dat ze haar paard moet wegsturen, en zodra het paard onderdanig gedrag laat zien, mag de vrouw haar paard uitnodigen om naar haar toe te komen. Precies zoals in het wild.

Yeah, right?!

De mythe van de alpha merrie en haar drijvende hengst is zeer hardnekkig, maar het is zeker niet zo in de natuur. In de natuur leven paarden vaak in harems: groepjes van 1 hengst en ongeveer 3 merries met hun veulens. Een unanieme leider hebben ze niet: als een paard dorst heeft, checkt hij/zij bij de rest: ‘Hebben jullie misschien ook dorst? Zullen we gaan drinken?’ De keuze wordt samen gemaakt, met de hele groep.

En zo gaat het eigenlijk altijd, keer op keer. Met drones, GPS-signalen en helikopters kunnen we noteren en tellen wat er gedurende een jaar binnen een harem gebeurt.

Nu blijkt dus dat er helemaal geen sprake is van één paard dat altijd beslist wat er gaat gebeuren. Binnen de harems, start ieder paard op z’n beurt een nieuwe activiteit. Ook is er geen sprake van een unanieme winnaar als we kijken naar paarden die van elkaar weglopen. Soms wint de ene en vervolgens wint de ander. Geen alpha-merrie en geen drijvende hengst.

De hardnekkige mythe

Dit is 180 graden anders dan wat we altijd geleerd hebben. Als jij, als paardenliefhebber en succesvol ruiter, hier nog in gelooft, snap ik dat heel goed. Ik heb zelf boekenkasten vol staan met verhalen hierover. Het is een aantrekkelijke en hardnekkige mythe met een goed marketingplan eromheen.

De mythe is volgens mij zo hardnekkig, omdat het een beetje romantisch tot onze verbeelding spreekt. Wij, als mensen, hebben graag een sterk en charismatisch leider. Als het dan ook nog eens een gespierde en dominante hengst is, zijn we snel om.

De schadelijke mythe

Maar is het erg dat we hier nog in geloven? Ja, want onze paarden hebben er last van. Zij begrijpen de communicatie in deze situaties niet en dat maakt hen verward of zelfs angstig. Ik kom regelmatig paarden tegen die probleemgedrag vertonen, omdat hun eigenaar probeerde een alpha-merrie of drijvende hengst na te spelen. Deze paarden vertonen probleemgedrag, terwijl hun eigenaar het juist goed bedoelde en een liefdevolle band met het paard wilde opbouwen.

Kortom, de mythe gaat over een relatie die gebaseerd is op begrippen die niet bestaan en hiermee kan de mythe schadelijk zijn. Ik hoop dan ook dat we deze mythe snel achter ons kunnen laten. Voor een liefdevolle band hoeft een ruiter immers niets na te spelen. Het draait vooral om een duidelijke, voorspelbare communicatie en het goed kunnen lezen van je paard.

Oorspronkelijk artikel op deurinck.nl.

Image

Suzy Deurinck

Gedragswetenschapper & Trainer
Blogs | Deurinck 

Comments

  1. Volgens Linda Kohanov zijn er 5 rollen die paarden in de kudde spelen. Daar is dominantie er maar een van. Zij maakt bij die rollen trouwens ook onderscheid in de volwassen en de onvolwassen vorm. Voor een stabiele kudde is het van belang dat álle rollen gespeeld worden. Alhoewel ieder paard elke rol theoretisch kan spelen, zullen ze in de praktijk een of twee voorkeursrollen op zich nemen. Sommige paarden hebben meer ’talent’ voor de ene rol en spelen andere rollen niet of minder. Zodra de kuddesamenstelling verandert, kan dit betekenen, dat die voorkeursrol verandert of wisselt. Wie meer wil weten over deze dynamiek zou ik Linda Kohanov’s boek ‘De Vijf Rollen van een Meesterherder’ willen aanbevelen. Ook interessant om te zien hoe deze 5 rollen ook opgaan voor de mensenkudde!

  2. Mss idd nog eens goed kijken met de drones. Want mijn dominante pestkop wordt wel degelijk gevolgd en gehoorzaamd. Als ze gevaar opmerkt is iedereen allert. En als ze het gespeel beu is van de rest stopt ze het en als zij wil eten gaat iedereen aan de kant. Ze lopen met acht samen. Ze is echt wel de alpha op de wei. Ze is naar mij toe onderdanig maar af en toe moet ik haar daar ook wel eens aan herrinneren. Vooral als we aan het werken zijn en ze iets ziet en ze dan mij wil zeggen ..he er is daar iets , dan moet ik xel even reageren van ik heb het al gezien werk nu maar even door en vertrouw mij maar ?

  3. In de dagdagelijkse activiteiten in een kudde zonder stress of gevaarlijne omgeving is zulke beschreven en uitgesproken leiderschap ook niet zo heel erg nodig. Op momenten die er toe doen dan zie je wel degelijk duidelijke leiderfiguren. Ik kan me niet voorstellen dat dit niet gezien wordt. Ik zie het zelfs in mijn kudde op grote PP, in het wild in Kirgizië, in de film cloud… hoe je die situatie als mens nabootst zoals hierboven beschreven is…. daar spreek ik me niet over uit want de context of totale plaatje is me niet duidelijk dus kan ik niet beoordelen.
    Ik denk dat het artikel eerder het baas spelen versus leiderschap aanklaagt maar dat komt er niet goed uit – en daar zijn er wel betere voorbeelden in de paardenwereld van.

  4. Een goede leider is geen dominante pestkop of tiran, zowel in de paarden wereld als in de mensen wereld. Een goede leider is steeds op zoek naar harmonie in de groep, heeft oog voor de noden en behoeften van de leden van de groep en is duidelijk en voorspelbaar in de communicatie. Een leider wordt gevolgd, een dominante pestkop wordt vermeden.

Leave a Comment