Boekenblog: Paarden vliegen businessclass

Het voordeel van na een heupoperatie gedeeltelijk uitgeschakeld zijn is de extra tijd die ik nu heb om het web af te struinen op zoek naar interessante boeken. Zo stuitte ik bij Hebban.nl op deze pakkende titel: ‘Paarden vliegen businessclass’. Dit moet wel te maken hebben met een fascinerend onderdeel van de paardenwereld waar ik niet dagelijks mee te maken heb! Nieuwsgierig geworden na de covertekst ‘verhalen over mens en dier in het Midden-Oosten’ bestel ik het boek meteen. Olaf Koens brengt in beeld hoe dieren mensen kunnen verbinden, zelfs in de meest uitzichtloze conflictsituaties.

In Paarden vliegen businessclass verbaast journalist Olaf Koens – bekend van zijn reportages voor RTL Nieuws – zich over de relatie mens-dier in conflictgebieden. Op een nuchtere wijze analyseert hij situaties die nauwelijks te bevatten zijn. Israël en Hamas die een staakt-het-vuren overeenkomen om een dieplader vol dierentuindieren uit de Gaza-strook te evacueren. Een van spionage betichte gier met een tracker die, vrijgesproken van de misdaad, door het Israëlische leger wordt teruggehaald vanuit vijandelijk gebied in Syrië. Een Hongaarse ooievaar die gevangengezet wordt in een Egyptische cel. Qatarese Dromedarissen die de grens met Saoedi-Arabië niet meer mogen oversteken om te grazen.

Koens duikt in de verhalen, zoekt mensen op die hem uit de eerste hand kunnen vertellen wat er precies gebeurd is en volgt de routes die de dieren hebben afgelegd.

Gier wordt overgedragen tussen vijandelijke troepen (beeld uit DWDD interview met Olaf Koens)

‘Spionagevogel’

De dieren die in Paarden vliegen businessclass centraal staan, doen stuk voor stuk een hoop stof opwaaien waar ze verschijnen. Landsgrenzen zijn voor vogels en zeezoogdieren zoals beloega’s (witte dolfijnen) geen barrière zoals voor ons mensen. Het is niet ongebruikelijk dat dieren in korte tijd de afstand tussen verschillende landen afleggen. Duikt er echter een trekvogel op met een wildlife tracker tussen zijn veren, dan gaan alle signalen op rood wanneer er tussen het land van herkomst en het land waar het dier gevangen is een slechte verstandhouding bestaat. Het dier kan immers door de vijand ingezet zijn als spion. Of wilde dieren echt kunnen worden getraind voor spionage? Geen van de geïnterviewden kan Koens er antwoord op geven. Je blijft achter met de vraag ‘waarom niet..?’

Olaf Koens vertelt bij DWDD over de Hongaarse ooievaar die in Eqypte in een cel belandde

Dieren redden uit conflictgebieden

Olaf Koens ontmoet inspirerende mensen die alles voor de dieren over hebben. Zo leert hij in Gaza dierenarts Amir Khalil van Four Paws kennen. “Wij hebben één boodschap: dieren en mensen zijn hetzelfde, zowel dieren als mensen hebben recht op een toekomst.”  Koens probeert te begrijpen waarom er zoveel moeite wordt gedaan om verwaarloosde, zieke dieren te redden uit gebieden waar de mensen zichzelf nauwelijks in leven kunnen houden. Het gesprek dat hij heeft met Khalil zorgt, ook bij mij als lezer, voor kippenvel. Khalil wil met zijn werk bewijzen dat wat hij met dieren voor elkaar kan krijgen, ook met mensen kan.

Paarden: miljardenbusiness

Daar waar een deel van de wereld in brand staat door vreselijke, gewelddadige conflicten, zijn er tegelijk in dezelfde regio enkele rijke oliestaten waar juist dieren naartoe worden gehaald. Zo reist Koens mee met een Nederlands transport bestaande uit 69 peperdure, prijswinnende paarden. Rijke sjeiks uit Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten bestellen de getrainde paarden in Nederland. Wanneer het te warm wordt in de zomer en de airconditioning in de hypermoderne stallencomplexen het zelfs niet meer koel genoeg maakt, worden dezelfde paarden teruggevlogen naar Limburg om daar te ‘overzomeren’. Kosten noch moeite worden gespaard. Paarden vliegen businessclass: naar Koeweit.

Paarden komen aan in Koeweit - beeld uit reportage voor RTL Nieuws

Olaf Koens maakte voor RTL Nieuws een item over het paardentransport. Deze reportage kun je hier bekijken.

Contrasten in het Midden-Oosten

Je blijft je verbazen als je de verslagen van Koens leest. In Libanon worden zo’n beetje alle vogels zonder pardon uit de lucht geschoten – ‘wij jagen allemaal’. Terwijl je in Abu Dhabi het meest geavanceerde ziekenhuis vindt, compleet ingericht met couveuses, operatiekamers en intensive-care units: voor valken. Koens: “waarschijnlijk zijn de medische voorzieningen voor valken in de Verenigde Arabische Emiraten beter dan voor gastarbeiders”.

Koens' anekdotes boeien van begin tot eind. Waar ik gewoonlijk al koude rillingen van afschuw over mijn rug voel lopen wanneer ik lees over de schrijnende omstandigheden in oorlogsgebieden, weet Olaf Koens met zijn verhalen juist ook de hoopvolle kant van een uitzichtloos conflict te belichten. Je krijgt, samen met de auteur zelf, begrip voor de inzet om dieren te redden uit oorlogsgebieden. Dieren lijken mensen, zelfs als ze gezworen vijanden van elkaar zijn, te binden. De verhalen geven je de hoop dat de wijze waarop over de vrijlating van een dier onderhandeld wordt een voorbeeld mag zijn voor hoe mensen elkaar zouden kunnen behandelen - met respect.

Toch voel je ook een bepaalde beklemming als je al deze verslagen leest. Dit gevoel brengt Koens in zijn slothoofdstuk zeer treffend onder woorden: “dat je geen kippen achter gaas, maar wel mensen achter een hek kunt tolereren, dat begrijp ik met de beste wil van de wereld niet”.

Lezen!

Paarden vliegen businessclass verscheen in oktober 2019 bij uitgeverij Nijgh & van Ditmar.

Olaf Koens - foto Ilja Keizer

Four Paws: respect voor dieren

Four Paws – de Nederlandse afdeling heet Stichting Vier Voeters – zet zich wereldwijd in voor meer humaniteit tegenover dieren. Net zoals auteur Olaf Koens ben ik zwaar onder de indruk van het werk dat Four Paws voor dieren in conflictgebieden doet. Four Paws baseert zich op wetenschappelijke expertise, onderzoek en intensieve nationale en internationale lobbyactiviteiten. Met campagnes en educatieve activiteiten vergroot Four Paws het bewustzijn omtrent dierenleed. Four Paws heeft eigen reservaten en opvangcentra om dieren een tweede kans in het leven te geven. Bekijk de Four Paws website hier.