een goede bodem is belangrijk voor paardenweide

Het belang van een gezonde paardenweide én bodem

In Natuurlijk paarden houden, Natuurlijk weidebeheer, Natuurlijke gezondheid paard, Natuurlijke paardenvoeding by Filippien Koornneef1 Comment

Het is weer volop voorjaar! De vogels zijn druk in de weer (heerlijk om hun gezang te horen), de forsythia bloeit volop en ook de sleedoorn ontluikt zijn bloesem. Nog even en het weideseizoen gaat ook weer beginnen. De maand april is de maand om dat goed voor te bereiden.
In deze blog lees je over het belang van een goede bodem om de overgang te maken van productiegrasland naar een gezonde paardenweide. Hoogproductieve grassen zijn ongezond voor paarden. Veel gezonder voor je paard is de natuurlijke begroeiing van de Nederlandse graslanden: laag productieve grassen in combinatie met natuurlijke weidekruiden.

Bij mij in de wei

Op een wandeling door mijn eigen weide word ik bij elke stap enthousiaster. Oh, de madeliefjes staan in bloei, en daar zie ik de rozetten van smalle weegbree en de veerachtige blaadjes van duizendblad!

Madeliefje, weegbree en duizendblad kruidenrijke paardenweide

Vorig jaar is de weide helemaal opnieuw ingezaaid met een speciaal (zelf) samengesteld gras-kruidenmengsel voor paarden, nadat de bodem eerst is verbeterd. Het was er namelijk een soort van steppe. De vorige eigenaren hadden hun paarden permanent op de weide en hadden geen kaas gegeten van weidebeheer waardoor de weide was overbegraasd en vertrapt. Deze bestond uit een zandvlakte met ridderzuring.

Bodemonderzoek wees uit dat de bodem helemaal was verdicht, van bepaalde mineralen er tekorten waren en van bepaalde voedingstoffen overschotten.

Ik wil het beste voor mijn paarden en zo ook met de voeding voor mijn paarden. Hooi en gras vormen het hoofdonderdeel van de voeding. Zeer belangrijk dus dat de weide gezonde voeding biedt. Wat veel mensen vergeten wanneer ze willen overstappen op een gezondere begroeiing in hun paardenwei is het belang van een goede bodem.

Filippien Koornneef van Landerade en Gua

Koeienweiden zijn geen paardenweiden


Over het algemeen zijn de weiden van paardenhouders in het verleden koeienweiden geweest. Deze weiden zijn decennialang hoog en eenzijdig bemest voor een hoge gras- en melkproductie. Met die erfenis zit je nu als paardenhouder. Want hoogproductieve grassen zijn ongezond voor paarden.

Deze monocultuur ‘raaigrasweiden’ hebben hoge gehalten aan eiwitten en suikers en bovendien een zeer laag vezelgehalte. Als paarden op deze ‘energy’-weiden grazen dan eten ze soms wel 3- 4 keer hun dagelijkse voedingsbehoefte. Resultaat is dat paarden te dik worden en allerlei ziektes kunnen ontwikkelen. Bekende voorbeelden hiervan zijn spijsverteringsproblemen, hoefbevangenheid en insulineresistentie.

Gezond grasland voor paarden


Maar welke grassen en kruiden zijn dan wel goed voor paarden? Dat zijn laag productieve grassen in combinatie met natuurlijke weidekruiden, kortom de natuurlijke begroeiing van de Nederlandse graslanden. Dit bleek uit onderzoek dat ik vanuit mijn bedrijf Landerade samen met de Universiteit Wageningen heb uitgevoerd.

Naast dat de voedingswaarde van natuurlijk, bloemrijk grasland goed aansluit op de voedingsbehoefte van paarden, bieden de weidekruiden belangrijke vitaminen en mineralen. Bovendien hebben sommige kruiden ook een gezondheidsbevorderende werking voor paarden.

Haflinger in galop kruidenrijke paardenweide

In mijn volgende blog zal ik meer schrijven over bloemrijk grasland, de grassen en kruiden die daar in voorkomen en de grote waarde van deze graslanden voor onze natuur zoals voor wilde bijen, vlinders en vogels.

Het belang van een goede bodem


Veel paardenhouders zijn al op de hoogte dat raaigraslanden niet gezond zijn voor hun paarden en bemesten daardoor een weide veel minder intensief. Sommige paardenhouders zaaien zelfs hun weide opnieuw in met een grassen of een gras-kruidenmengsel voor paarden. Dit heeft echter over het algemeen geen zin.

Hoe komt dat dan? Door de bodem. De verhouding van de voedingstoffen in de bodem bepaalt wat er groeit op de bodem. Raaigrassen groeien heel hard bij een hoog gehalte aan bepaalde voedingstoffen in de bodem. Zo hard, dat andere, langzaam groeiende grassoorten en kruidensoorten, geen kans krijgen.

regenworm in goede bodem

Zomaar wat inzaaien heeft geen zin

Als je dus op een voormalige koeienweide een gras-kruidenmengsel voor paarden inzaait, dan zal dit mengsel wel opkomen, maar uiteindelijk zullen de hoogproductieve raaigrassen weer de overhand gaan nemen en zullen de paardengrassen en kruiden verdwijnen. Zonde van het geld! Het heeft dus geen zin om zomaar, lukraak een gras-kruidenmengsel in te zaaien zonder dat je weet wat de toestand van de bodem is.

Minder bemesten

Dit geldt ook voor het beheer van een paardenweide. Dat je, als paardenhouder, minder intensief bemest is goed. De grassensamenstelling zal iets veranderen, maar op een gegeven moment stagneert de ontwikkeling en blijft het grasland in een bepaalde fase hangen. Dit noemen we de ‘overgangsfase’. Dit is een tussenfase tussen het hoogproductieve raaigrasland en de meer natuurlijkere graslanden met laag productieve grassen en weidekruiden.

Dit graslandtype bestaat uit een mix van verschillende hoogproductieve grassen zoals Engels raaigras, ruw beemdgras, zachte dravik, geknikte vossenstaart in combinatie met laag productieve grassen zoals gestreepte witbol, glanshaver of grote vossenstaart. De voedingswaarde van ‘overgangsgrasland’ is nog steeds veel te hoog voor paarden. Daarnaast is deze weide kruidenarm.

Madeliefje, weegbree en duizendblad

Natuurlijk evenwicht in de bodem herstellen

Voor het inzaaien van een gras-kruidenmengsel of om de overgangsfase te doorbreken is het nodig om het natuurlijke evenwicht in de bodem te herstellen. Hiervoor is het noodzakelijk om te weten wat de bodem nodig heeft. Door middel van bodemonderzoek kan je daar achter komen. Hieruit blijkt precies welke voedingstoffen en mineralen er in welke hoeveelheden en verhoudingen in de bodem zitten. Ook is een juiste zuurgraad van de bodem (PH) van belang. Op basis daarvan kan gericht bepaald worden welke natuurlijke (organisch geproduceerde) meststoffen of bodem-verbetermiddelen er nodig zijn voor duurzaam herstel van het evenwicht in de bodem.

Ontwikkeling van een gezonde kruidenweide voor paarden


Naast bodemherstel is gericht beheer nodig. Op basis van inventarisatie van een aantal indicatorsoorten (gras- en kruidensoorten) kan bepaald worden in welke fase het grasland zit. Daarop kan dan het ontwikkelbeheer worden afgestemd. Tijdelijk wordt dan een ander en iets (arbeids)intensiever beheer gevoerd. Het grasland zal dan door de overgangsfase heen komen en zich naar gezond, bloemrijk grasland voor paarden ontwikkelen.
Kruidensoorten als smalle weegbree, duizendblad, margriet, knoopkruid, wilde tijm en grasklokje kunnen zich dan ontwikkelen.

Knoopkruid overgangsfase kruidenrijke paardenweide

Knoopkruid

Bodemonderzoek

Bodemonderzoek kan het hele jaar door gedaan worden. Over het algemeen doe je om de 4 jaar bodemonderzoek. Tijdens de omvormingsperiode wordt dat om de 3 jaar gedaan om tijdig te kunnen bijsturen. Belangrijk is om het herhalingsbodemonderzoek in dezelfde maand als het eerste bodemonderzoek te laten doen.

Project met Natuurlijk Paarden

Volg jij ook het project ‘Van productieland naar kruidenrijke paardenweide’ dat ik samen met Natuurlijk Paarden heb opgestart? Lees hier hoe de eerste stappen verliepen.

Verm-X natuurlijke ontwormingGiveaway

Meld je aan voor de Natuurlijk Paarden nieuwsbrief en win een gratis kuur Verm-X natuurlijke ontworming voor je paard.
Aanmelden

Image

Filippien Koornneef

Adviseur ontwikkeling en onderhoud van gezonde weiden voor paarden
Blogs | Landerade

Comments

Leave a Comment